12
April
2023

මෙම බඳුනෙන් ඔබ අනුභව කරන ඕනෑම දෙයක් රසවත් වේවා ! May you enjoy whatever you eat from this bowl !

ඉස්ලාම්වරුන් විසින් මහත් හරසරින් සමරනු ලබන ඊද් අල්-ෆිතර් (Eid al-Fitr) සහ ඊද් අල්-අදා (Eid al-Adha) උත්සව ද්විත්වය සිහිපත් කරමින් කැනඩාවේ රාමසාන් තේමාව යටතේ 2023 වසර වෙනුවෙන් නිකුත් කරන ලද විශේෂ මුද්දරය, මුල්දින කවරය සහ ඒ ආශ්‍රිතයන් 2023 අප්‍රේල් 03 වන දින කැනඩා තැපැල් සේවය (Canada Post Corporation) අඛණ්ඩව පස් වන වරටත් නිකුත් කරන ලදී.

අනෝන්‍ය බැඳීම, සමාජ සබඳතා සහ ජාතියක එකමුතුව ගැන කියවීමට තැපැල් මුද්දරය තරම් සුලභ සහ සුදුසු වෙනත් මූලාශ්‍රයක් නොමැති බව අපගේ විශ්වාසයයි. ඒ සඳහා අනෙකාගේ සංස්කෘතිය, මුද්දරයේ දෘශ්‍ය රූප හරහා කියවිය යුතුය. කැනඩා තැපෑලේ රාමසාන් මුද්දරය ඊට කදිම නිදසුනකි. එය විවිධත්වයේ විචිත්‍රත්වය පිළිබඳ අපූර්ව කතන්දරයක් ලොවටම කියාදෙමින් ඉතිහාසය පිළිබඳ අපූරු ඉදිරිපත් කිරීමක් ඔබ වෙත ගෙන එයි.

රාමසාන් සමය ඉස්ලාමීය දින දර්ශනයේ ශුද්ධ වූ මාසයකි. ලොව පුරා සිටින මුස්ලිම්වරු, උපවාස මාසය වන රාමදාන් මාසයේ අලුයම සිට හිරු බැස යන තෙක් චාරිත්‍රානුකූල නිරාහාර නමස්කාරයේ යෙදෙමින් අධ්‍යාත්මික වර්ධනය සහ ස්වයං-පවිත්‍ර වීම සිදුකරනු ලබයි. ඊද් අල්-ෆිතර් නොහොත් උපවාසය බිඳීමේ උත්සවය රාමසාන් සමයේ අවසානය සනිටුහන් කරයි. එමෙන්ම ඊද් අල්-අදා නොහොත් පූජාවේ උත්සවය හජ් වන්දනාවේ අවසානය සනිටුහන් කරයි. මෙම උත්සව දෙකම අවශ්‍යතා ඇති අය සඳහා සංවේදනය සහ පරිත්‍යාග කිරීම, සහ කෙනෙකුගේ ප්‍රජාව සහ වැඩි මනුෂ්‍යත්වය අගය කිරීම ඇතුළු මධ්‍යම ඉස්ලාමීය පිළිවෙත් සහ සාරධර්ම මූර්තිමත් කරයි.

කැනඩාවේ රාමසාන් මුද්දරය සඳහා තේමාව ලෙස යොදාගෙන ඇත්තේ වසර 700කට පමණ පෙර රාමසාන් සමයේදී මධ්‍යකාලීන ඉරානයේ නිර්මාණය කරන ලද අතින් පින්තාරු කරන ලද පිඟන් මැටි බඳුනකි. එය කොබෝල්ට් නිල්, ටර්ක්වයිස් නිල්-කොළ, තද දම් සහ කළු වර්ණ වලින් යුත් මල්, රටා සහිත තීරු සමඟ සම්බන්ධවූ මධ්‍යම ජ්‍යාමිතික මෝස්තරයක් අතින් පින්තාරු කර ඇති අතර, ඉස්ලාමීය දින දර්ර්ශනය අනුව වසර 729 වසරේ රාමසාන් මාසයේ (ක්‍රි.ව 1329) දිනයද සටහන් කර තිබේ.

එය එහි මුල් පෞරාණික තේජසින් අද වන විට නොතිබුණද, එය සම්පූර්ණ වස්තුවක් ලෙස නොනැසී පැවතීම, එය සෑදුවේ කවදාද සහ කොතැනද යන්න මෙන්ම එහි වැදගත්කම ද හිමිකරු සඳහා විශේෂයෙන් ලියා ඇති පර්සියානු කවියද මෙම පුරාවස්තුව සුවිශේෂී කර තිබේ. එය නිර්මාණය කළ කුඹල්කරුවන්ගේ සිට කවි ආශිර්වාදය ලියා ඇති අක්ෂර වින්‍යාසකරන්නා දක්වා බොහෝදෙනාගේ දැනුම සහ ශ්‍රමය මෙම බදුන විශිෂ්ඨ කර තිබේ. ඉංග්‍රීසි බසට හැරවූ එම කවිය මෙලෙසිනි:

O Master! May you possess reason, wisdom and intellect

May you forget all the sorrows of this world

Whenever your appe­tite draws you towards food

May you enjoy whatever you eat from this bowl

May the high heavens be in your favour

May you be protected from the harm of the evil eye

And that was written in the blessed month.

ස්වාමීනි! ඔබට හේතුව, ප්‍රඥාව සහ බුද්ධිය ලැබේවා!

ඔබට මෙලොව සියලු දුක අමතක වේවා!

ඔබේ රුචිය ඔබව ආහාර වෙත ඇද ගන්නා සෑම විටම

මෙම බඳුනෙන් ඔබ අනුභව කරන ඕනෑම දෙයක් ඔබට රසවත් වේවා!

ස්වර්ගය ඔබ වෙනුවෙන්ම වේවා!

නපුරු බැල්මෙන් ඔබ ආරක්ෂා වේවා!

මෙය ලියා ඇත්තේ භාග්‍යවත් මාසයේ දී ය.

රාජකීය ඔන්ටාරියෝ කෞතුකාගාර (Royal Ontario Museum-ROM) එකතුවේ කොටසක් වන මෙම පුරාවස්තුව හේතු කිහිපයක් නිසා විශේෂිත වේ. එහි ඉස්ලාමීය ලෝක එකතු කිරීම් (Islamic World collections) භාර ආචාර්ය ෆහ්මිඩා සුලේමාන් (Dr. Fahmida Suleman) පවසන පරිදි මෙම බඳුන උපවාසයට සහ රාමසාන් අවසානය සමරන ඊද් අල්-ෆිතර් උත්සවයට විශේෂ සම්බන්ධයක් ඇති අතර, එය සෑම රාත්‍රියකම උපවාසයට පසු අනුභව කරන ලද සුප් සහ රටඉඳි වැනි ආහාර සඳහා භාජනයක් ලෙස සියවස් ගණනාවක් පුරා බොහෝ හිමිකරුවන්ට සේවය කර ඇත. මෙම පාත්‍රය තුළ ප්‍රකාශිත ගැඹුරු මනුෂ්‍යත්වයේ හැඟීමක් ඇත. එය අදටත් සත්‍ය වේ. අපගේ දුක අමතක කිරීමට මොහොතක් ගත කරන ලෙසත්, අප සතු දේට කෘතගුණ සැලකීමටත්, එම කවිය අපෙන් ඉල්ලා සිටින අතර, අපට ආරක්ෂාව සහ වාසනාව ප්‍රාර්ථනා කරයි. නීල වර්ණය ඉස්ලාමයේ සුබ පැහැයයි. එබැවින් කලාකරුවා තෝරාගත් වර්ණ පවා ආත්මය නංවාලීමට අදහස් කරන ලද බව ඇය පවසයි. "මධ්‍යකාලීන ඉරානයේ පුරාණ කෞතුක වස්තුවක් කැනේඩියානු මුද්දරයක් මතට ගමන් කිරීම අසාමාන්‍ය දෙයක් ලෙස පෙනෙන්නට පුළුවන, නමුත් එය ඇත්ත වශයෙන්ම එසේ නොවේ. මෙය කැනේඩියානුවන් වශයෙන් අප කවුරුන්ද යන්න සහ අපේ රට කෙතරම් විවිධාකාරද යන්න පිළිබඳ අපූරු පිළිබිඹුවකි (This is a wonderful reflection of who we are as Canadians and how diverse our country is). අපි මුද්දරයෙන් ලොව පුරා සංස්කෘතීන් සමරන්නෙමු." යැයි ඇය තවදුරටත් පවසන්නීය.

මෙම බඳුන නිරූපිත මුද්දරය මත සාම්ප්‍රදායික අරාබි පැතුමක් වන ඊද් මුබාරක් (Eid Mubarak) යන වදන අලංකාර අක්ෂර වින්‍යාසයෙන් (calligraphy) සිතුවම් කර ඇති අතර, එහි තේරුම “ආශිර්වාදලත් ඊද් උත්සවයක් වේවා” යන්නයි.

“මෙවැනි වැදගත් සැමරුමකට සම්බන්ධ වීමට ලැබීම ගෞරවයක්” යනුවෙන මුද්දරය සැලසුම් කල Subplot Design Inc හි නිර්මාතෘ සහ නිර්මාණ අධ්‍යක්ෂ රෝයි වයිට් (Roy White) පවසයි. ඊද් සහ ඉස්ලාමීය සම්ප්‍රදායන් හා බැඳුනු කලාවන්හි අක්ෂර වින්‍යාසය සහ සාම්ප්‍රදායික මධ්‍යතන යුගයේ පින්තාරු කරන ලද දීප්තියට සමාන වන ලෙස නිර්මාණය සැලසුම් කිරීම සඳහා දක්ෂ අක්ෂර වින්‍යාසකරුවෙකු වන Khaled Elsheikh සහ සම්ප්‍රදායික සිතුවම්කරණයේ ප්‍රවීණයෙක් වන Unaiza Karim සමඟ එක්ව කටයුතු කිරීමට ඔවුහු පියවර ගත්හ. රාජකීය ඔන්ටාරියෝ කෞතුකාගාරයේ පුර්ණ අධීක්ෂණය යටතේ අදාල තොරතුරු එක්රැස් කෙරිණි.

මුද්දරය, මුල්දින කවරය සහ පොත් පිංච නිර්මාණය ඔවුන්ගේ සැබෑ සාමුහික ප්‍රයත්නයක ප්‍රතිඑලයකි. නිර්මාණාත්මක සංකල්පය සහ ක්‍රියාත්මක කිරීම, විෂය පර්යේෂණ, නිර්මාණ අධ්‍යක්ෂණය, ඡායාරූපකරණය, අක්ෂර වින්‍යාසය, ආලෝකකරණය, වර්ණ ගැන්වීම සහ මුද්‍රණය සඳහා පාර්ශවකරුවන් රැසක් එක්විය. ඔවුන්ගේ උත්සාහය අගය කරනු පිණිස නිකුතුවට අදාල වෙනත් එකතුකිරීමේ ද්‍රව්‍යවල ඔවුන්ගේ නාමයන් සඳහන් කර තිබීම ඉතා විශිෂ්ඨ ය.

අනෙකාගේ සංස්කෘතිය කියවන සමරු මුද්දර නිකුත් කිරීමට කැනඩාව දිරි ගන්වන්නේ කවුද?

තැපැල් මුද්දර යනු රටක් සිය පුරවැසියන්ට සහ ලෝකයට නියෝජනය කිරීමට අපේක්ෂා කරන සාරධර්ම පිළිබිඹු කරන නිල රාජ්‍ය ලේඛන වේ (Postage stamps constitute official state documents that reflect the values that a country wishes to represent to its citizens and the world).

පොහොසත් සංස්කෘතියක් ඇති රටක මුද්දර සංස්කෘතියද පොහොසත්ය.